In gesprek met Tom van der Lubbe

Tom van der Lubbe is mede-oprichter van Viisi en schrijft regelmatig artikelen over ondernemen, purpose en de relatie tussen het bedrijfsleven en de rest van de maatschappij. Ik ging hierover met hem in gesprek. We hebben het over ondernemen in recessietijd, over zelforganisatie, transparantie, scenarioplanning, prioriteiten, purpose en kapitalisme.

De belangrijkste lessen:

• Zorg dat je een visie hebt: “We hebben goed nagedacht over hoe we het gaan doen. Daarom heten we ook Viisi.”
• Begin met een oogmerk: “We willen het beter en anders doen. Dat noemen we purpose. Historisch gezien is het normaal dat er vanuit een purpose wordt gewerkt.”
• De gevolgen van het coronavirus: “Onze sector is niet zo hard geraakt. We werkten al online en hadden onze processen al geautomatiseerd. Daar hebben we nu van geprofiteerd.”
• Over zelforganisatie: “We hebben zelforganisatie ingevoerd, omdat wij als ondernemers zelf ook niet gemicromanaget willen worden en gaan ervan uit dat onze medewerkers dat ook niet willen. Leg bij zelforganisatie de verantwoordelijkheden wel goed vast en werk dit ook continu bij.”
• Gebruik geen bonussen: “We werken met hele transparante, vaste salarissen en vaste salarisstijgingen. We werken niet met boni, omdat we willen dat de medewerkers als een team werken. Bovendien zijn boni contraproductief.”
• Wees transparant: “Hoe transparanter je bent, hoe efficiënter het is. Zowel onze salarissen als onze tarieven communiceren we intern én extern. Toen de crisis begon, communiceerden we meteen heel duidelijk: ‘We gaan niemand ontslaan, dit is onze liquiditeitspositie en als dat niet genoeg is, dan storten de aandeelhouders bij.’ Daardoor behielden we 100% productiviteit en konden we dingen doen waar we normaalgesproken nooit tijd voor hadden.”
• Kijk vooruit en houd rekening met het slechtste scenario: “Wij verwachtten een recessie en hadden daar dus een plan voor klaar liggen. We hebben ook een worst-casescenario gemaakt en van daaruit verder gaan werken.”
• Zet je medewerkers op 1: “Onze medewerkers staan op de eerste plaats, onze klanten staan op de tweede plaats en de aandeelhouders staan op de laatste plaats. Wij geloven dat de rest vanzelf goed komt als we de medewerkers op 1 zetten. Medewerkers ontslaan moet het laatste redmiddel zijn. Als ondernemer moet je bereid zijn om je bedrijf te redden. Bedrijven die zo lang mogelijk ontslagen vermijden, hebben naderhand de hoogste shareholder value.”
• Ondernemen in recessietijd: “Bedrijven die in een crisis starten hebben een grotere kans om te overleven, omdat ze beter op hun geld passen, sneller op hun product-market fit zitten en sneller geld gaan verdienen.”
• Zorg voor voldoende liquiditeit bij een crisis.
• Focus voor groei, verbreed om risico’s te spreiden, mits je groot genoeg bent.
• “Kapitalisme is alleen houdbaar als multi-stakeholderkapitalisme. Alles wat niet in balans is, overleeft op lange termijn niet.” De stakeholders: werknemers, leveranciers, de natuur en de overheid/samenleving.
• Het collectieve belang is uiteindelijk ook in je eigen belang.

Tom verwijst naar de volgende artikelen:

• https://www.trouw.nl/opinie/aandeelhouderskapitalisme-1970-2020-rust-in-vrede~b8691748/
• https://corporate-rebels.com/future-of-capitalism-swinkels-or-heineken-economy/
• https://www.trouw.nl/opinie/kiest-de-consument-een-bierbrouwer-die-er-alleen-voor-de-aandeelhouders-is-of-eentje-met-een-breder-belang~b603da91/