قسمت ۱۹ - «گورستان به مثابه‌ی آرشیو مُردگان، یا درباره‌ی گورستان‌ها در مقام فضاهای خاطره و فراموشی» در گفت‌وگو با حسام سلامت

 :این اپیزود پادکست از سلسله نشست های اکادمیک  فلای باتل تهیه شده است. لینک قسمت کامل

https://www.youtube.com/watch?v=HS5q3E0a4fs&t=4441s 

 

سخنران: حسام سلامت - جامعه‌شناس، پژوهشگر و مدرس آزاد

 

میزبان: مریم کریمی - معمار و دانش‌آموختهٔ دکتری فلسفه هنرهای بصری در دانشگاه یورک کاناداست. پیش از پیوستن به یورک، مریم در دانشگاه واترلو به تحصیل معماری پرداخته بود. او هم اکنون در حال تدریس در دانشکده معماری دانشگاه کارنگی ملون میباشد. تمرکز تحقیقات وی در فضای بین رشته ای طراحی و عدالت اجتماعی است

 

گورستان، مردگان را آرشیو می‌کند. هر گورستان یک آرشیو شهری است. آرشیو اما فقط برای ثبت‌کردن، محفوظ‌داشتن و به‌یادآوردن نیست، برای پنهان‌ساختن، نامرئی‌‌کردن و به‌فراموشی‌سپردن هم هست. هر آرشیو یک سازوکار طبقه‌بندی است برای آرایش چیزها در جا و مکان درخورشان. از این حیث، هر آرشیو عمیقاً با تصوری از «عدالت» در هم تنیده است، به این دلیل ساده که سامانمندی‌اش در گرو پاسخ به پرسش از مکانِ درخورِ چیزهاست. مدیریت مُردگان به مثابه‌ی عملیات آرشیوسازی یک رویه‌ی بی‌طرفانه‌ی اداری نیست بلکه از بیخ‌وبنیاد به مناسبات جانبدارانه‌ی قدرت گره خورده است. هیچ آرشیوی ساخته نمی‌شود مگر به اتکای سازوکارهای قدرت که از مجرای ارزش‌گذاری، رتبه‌بندی و نامگذاری چیزها آنها را در فضا(-زمان) سامان ‌‌می‌دهد، توزیع ‌می‌کند و مستقر می‌‌سازد. چیدمان مردگان در فضای مصنوع گورستان به مثابه‌ی فرآیند آرشیوسازی در واقع مُعرفِ سلسله‌مراتبِ شناخت‌پذیریِ مردگان در چشم قدرت است تا از این راه معلوم شود کدام مردگان درخور به‌یاد‌آوردن، روایت‌شدن و گرامی‌داشتن‌اند و کدام مردگان را می‌توان فراموش کرد و از جهان زندگان بیرون گذاشت: مردگان ما و مردگان آنها 

 

:منابع پیشنهادی

والتر بنیامین (1395) درباره‌ی زبان و تاریخ، ترجمه‌ی مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران: هرمس

حسام سلامت (1402) فضای خاطره و فراموشی، در بازآرایی گورستان، تهران: اختران

صدا: فاضل گنجی, آرمین فرخ پی

موسیقی:‌ رضا ندری

پوستر: پویا فتوره‌ چی

تهیه‌کننده: یگانه خزاعی در پادکست فلای باتل