ปลดล็อกแนวคิดอาณานิคมสยาม (Siamese decoloniality) | หมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ พูดคุยกับ ติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง ถึงแนวคิดของนักสังคมวิทยาชาวมาเลเซียผู้ล่วงลับ ไซยิด ฮุสเซน อาลาตาส (Syed Hussein Alatas) ซึ่งมีคุณูปการสำคัญในการบุกเบิกสังคมวิทยามาเลเซียและสิงคโปร์ และแนวคิดหลังอาณานิคม การถอนรากอาณานิคมในสาขาวิชาสังคมศึกษา หรือ decolonizing turn ในแวดวงวิชาการมาเลเซีย สิงคโปร์ หรือประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ฯลฯ

ทั้งนี้งานของเขาได้รับความสนใจในแวดวงวิชาการโดยเฉพาะสังคมวิทยาในมาเลเซีย สิงคโปร์ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ในวงวิชาการไทยศึกษา ซึ่งมีความสำคัญต่อวิชาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา กลับไม่มีการพูดถึงงานของอาลาตาสมากนัก ไม่ปรากฏการนำแนวคิดหรือผลงานของเขามาใช้อธิบายในงานวิชาการของไทยโดยเฉพาะวิชาสังคมวิทยา ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ใช่เรื่องบังอิญ แต่มีปัจจัยทั้งภายในแวดวงสังคมวิทยาเอง และบริบททางประวัติศาสตร์  สังคม วัฒนธรรมและการเมืองของไทย ที่ทำให้ความสำคัญของอาลาตาสไม่ปรากฏ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะกึ่งอาณานิคมสยาม หรือวลีที่ว่าไทยเป็นเอกราชไม่เคยเป็นเมืองขึ้นชาติใด ฯลฯ ที่อาจทำให้ไอเดีย decolonizing practice ไม่เติบโตในแวดวงวิชาการ โดยเฉพาะสายสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา

นอกจากนี้ยังชวนคิดต่อในประเด็น “autonomous knowledge” หรือ องค์ความรู้ที่เป็นอิสระ ที่พยายามนำทฤษฎี เรื่องเล่า ที่ยังไม่ได้รับการไฮไลท์มากพอ มานำเสนอ หรือทำให้ผู้ถูกกดทับถูกทำให้มองเห็น ทำให้ได้ยิน หรือตั้งคำถามกับขนบทางวิชาการสังคมวิทยาไทยด้วย ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย

#หมายเหตุประเพทไทย #decolonizingpractice #SyedHusseinAlatas