سرگذشت فلسفه [۴]: خردگرایان بزرگ📚برایان مگی [🎙️منوچهر زنده دل]

برایان مگی در این‌کتاب درباره ۲۵۰۰ سال فلسفه سخن می‌گوید. کتاب سرشار از جذابیت‌ها و نکات هوشمندانه و ظریف است که هم برای مخاطبین عادی قابل فهم است و هم برای دوستداران فلسفه.

خلاصه‌ای از کتاب صوتی سرگذشت فلسفه:

پروفسور برایان مگی در این کتاب به سراغ تمام فیلسوفان نامدار رفته و شرح ۲۵۰۰ سال فلسفه از یونان باستان تا فلسفه جدید از سقراط و افلاطون تا پوپر و اینشتین را بررسی می‌کند. این بررسی شامل 4 مرحله می‌باشد، دوران‌های یونان باستان، قرون وسطی، رنسانس، دوره معاصر. کتاب با معرفی تالس یونانی به عنوان یکی از اولین اندیشمندان بشری معرفی می‌شود و همین‌طور ادامه می‌یابد. برای مطالعه این کتاب نیازی به پیش شناختی از فلسفه نداریم. بیشتر کتاب به بیان فلسفه معاصر پرداخته است، کشورهای فرانسه، آلمان و انگلستان با داشتن فیلسوف‌هایی همچون دکارت، کانت و جان لاک بیشترین سهم را در شکوفایی فلسفه معاصر دارند.

این کتاب شامل 9 فصل می‌باشد: 1ـ یونانیان و جهانشان 2ـ مسیحیت و فلسفه 3ـ آغاز علم نوین 4ـ خردگرایان بزرگ 5ـ تجربه‌گرایان بزرگ 6ـ اندیشمندان انقلابی فرانسه 7ـ سده زرین فلسفه آلمان 8ـ دموکراسی و فلسفه 9ـ فلسفه قرن بیستم

مگی در این کتاب به ارتباط فیلسوفان غربی با مسیحیت نیز پرداخته و همین‌طور سوالات مهم فلسفی از جمله هستی چیست؟ و آیا وجود خدا را می‌توان اثبات کرد یا خیر؟ در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. نسخه چاپی این کتاب مصور است و در صفحه نخست آن تصویر یکی از مجسمه‌های هنرمند نامدار فرانسه چاپ شده که برهنه و در حال تفکر می‌باشد. این برهنگی او به نشانه آن است که انسان برای اندیشیدن نیازی به هیچ چیزی ندارد نه دین، نه قدرت و فرهنگ و نه حتی لباس.

این کتاب پر از حاشیه و نقل قول‌های قصار است که مخاطب را به تفکر عمیق وامی‌دارد. به طور کل سیر تاریخی فلسفه در این کتاب بیشتر از تشریح آرا موردتوجه قرار گرفته است. تنها از فیلسوفانی سخن گفته شده که افکار و نظریاتشان ماندگار بوده و تاثیر زیادی بر افکار انسان‌ها گذاشته است. مگی سعی دارد با این کتاب فلسفه را به زندگی افراد وارد کند. پیش بینی او درباره آینده فلسفه که در آخر کتاب به صورت یک مقاله ارائه شده این است که با وجود فیلسوفان جدید و آرا و افکار جدیدشان، اما همچنان تاثیر عقاید فیلسوفان گذشته را بیشتر حس خواهیم کرد.

قسمتی از کتاب سرگذشت فلسفه:

همه چیز یکی است پارمنیدس معتقد بود که نمی‌توان گفت هیچ چیزی وجود نداشته است. به عقیده او هرگز ممکن نیست که هیچ چیزی وجود نداشته باشد و بنابراین نمی‌توان گفت همه چیز یا در واقع هر چیزی، از هیچ (عدم) به وجود آمده است. همه چیز باید همیشه بوده باشد؛ به دلیل مشابهی، همچنین ممکن نیست چیزی هیچ (عدم) شود؛ بنابراین، نه تنها همه چیز باید بی‌آغاز و غیر مخلوق باشد، بلکه باید ابدی و فناناپذیر هم باشد. همچنین، به دلایل مشابهی، ممکن نیست هیچ شکاف یا خلائی در واقعیت باشد، یا هیچ بخشی از واقعیت نیست که در آن چیزی نباشد؛ واقعیت در همه جا باید به هم‌پیوسته باشد؛ همه فضا پر و ملأ (پری یا پلنوم) است. این افکار به ایجاد این نظریه انجامید که همه گیتی، در واقع، وجودی واحد و تغییر ناپذیر است. همه چیز یکی است. آنچه که تغییر با جنبش و حرکت به نظر می‌رسد، چیزی است که در یک نظام بسته و ثابت رخ می‌دهد.

شاید عجیب به نظر برسد که افکار پارمنیدس شباهت تکان دهنده‌ای دارد با آن دیدگاه علمی از جهان هستی که در دوران بین نیوتن (قرن هفدهم) تا اینشتین (قرن بیستم) شکل گرفت. در مورد در این دیدگاه علمی جدید هست که پارمنیدس را به یاد می‌آورد. اولی، جبرگرایی آن است همه چیز لزوما و ناگزیر همان است که، باید باشد. دوم این که فقط از منظر درونی و ذهنی ناظر ممکن است زمان حال یا اکنون وجود داشته باشد؛ از جنبه بیرونی یا واقعیت خارجی، همه لحظه‌های زمانی یکسان‌اند و تمایزی ندارند. هنگامی که بحث مفصلی در این موضوع میان دو مغز متفکر بزرگ قرن بیستم در گرفت، نام پارمنیدس به میان آمد. آن دو، اینشتین و پوپر بودند و در شرحی که پوپر در زندگی نامه خودنوشته‌اش (جست‌وجوی بی‌پایان درباره آن بحث با اینشتین آورده، می‌نویسد: «می‌خواستم او را قانع کنم تا از جبرگرایی‌اش دست بردارد زیرا او را به این دیدگاه می‌رساند که جهان هستی همان جهان چهاربعدی پارمنیدسی است که هر تغییری در آن، توهم انسان است یا چیزی در همین حد. او پذیرفت که همین دیدگاه را داشته و در حین گفت وگوی‌مان، او را "پارمنیدس" خطاب می‌کردم.» هیچ چیز نمی‌توانست، به این روشنی، نشان دهد که افکار پارمنیدس برای متفکران بعدی تا روزگار ما، مرجعی مهم بوده است.

درباره برایان مگی:

پروفسور برایان مگی در سال 1930 در انگلیس به دنیا آمد. او شاعر، نویسنده، فیلسوف و سیاستمدار بریتانیایی است که بیشترین شهرتش را با نوشتن کتاب سرگذشت فلسفه و مردان اندیشه به دست آورده است. او عاشق موسیقی، تئاتر و فلسفه می‌باشد و در پایان کتاب سرگذشت فلسفه موسیقی و فلسفه را به هم شبیه می‌داند.

مگی در زمان شروع جنگ جهانی دوم نه ساله بود و می‌گوید جنگ مهم‌ترین مسئله‌ای ست که هر انسانی در زندگی بتواند آن را تجربه کند. آنها در زمان شروع جنگ به منطقه‌ای امن‌تر نقل‌مکان کردند و این تاثیر عمیقی بر روی او گذاشت. او شاهد پناه آوردن بسیاری از یهودیان از آلمان به انگلیس بود. مگی دانش سیاسی خود را مدیون این اتفاقات و همین‌طور پدرش می‌داند زیرا پدر او با آنکه تحصیلات آکادمیک نداشت اما کتب سیاسی بسیاری را مطالعه کرده بود و در این‌باره زیاد با او صحبت می‌کرد. پدرش افکار سوسیالیستی داشت و این باعث شد که مگی در سن 13 سالگی به یک سوسیالیست تمام‌عیار تبدیل شود.

او علاوه بر این‌ها عاشق متافیزیک بود ولی کسی را پیدا نمی‌کرد تا سوال‌های خود را در این‌باره از او بپرسد. او در کل علائق زیادی را دنبال می‌کرد و یکی دیگر از آنها مطالعه رمان بود و برای پیدا کردن جواب سوالات زیادی که داشت به همه علوم پناه می‌برد. او عاشق موسیقی مخصوصا واگنر بود و این علاقه در تمام عمرش حفظ شد و او موسیقی را به فلسفه ربط می‌دهد. از دیدگاه او موسیقی و فلسفه هر دو ارزش کاربردی دارند و البته که این تنها ارزش آنها نیست. واگنر می‌گوید: اگر بار دیگر به دنیا می‌آمدم دوست داشتم یک آهنگساز خوب شوم زیرا هنر تاثیر بیشتری بر روی انسان‌ها دارد تا استدلال. از کتاب‌های او می‌توان به مردان اندیشه، فلسفه بزرگ، سرگذشت فلسفه، فلسفه شوپنهاور و فلسفه نوین بریتانیا اشاره داشت.