คำถามนี้อาจเป็นคำถามที่หลายคนสงสัยโดยเฉพาะผู้เชื่อใหม่ เพราะเราต่างอาศัยอยู่ในสังคมไทยที่เต็มไปด้วยวัฒนธรรมที่เกี่ยวกับความเชื่ออื่นๆ มากมาย ทั้งก่อนที่เราจะมาเป็นในพระเจ้านั้นเราก็ต่างเคบเกี่ยวข้องกับประเพณีต่างๆ เหล่านี้ เทศกาลลอยกระทงก็เป็นหนึ่งในประเพณีที่มีความผูกพันธ์กับวิถีชีวิตของคนไทยอย่างมาก เพราะคนไทยมีความผูกพันธ์ใกล้ชิดกับน้ำ ซึ่งเป็นแหล่งของชีวิต
จากความสงสัยที่มากนี้วันนี้ชูใจจึงอยากชวนชาวชูใจมาพูดคุยกันในประเด็นนี้ร่วมกัน
เราจะมีจุดยืนในความเชื่อของเราอย่างไรท่ามกลางประเพณีต่างๆ รวมทั้งเทศกาลลอยกระทง
เพิ่มเติม : อ่านเรื่องราวเพิ่มเติมจากบทความที่ชูใจเคยเขียนไปแล้วได้โดยคลิกที่ชื่อบทความ "คริสเตียนลอยกระทง...หลงทางรึเปล่า?"
_________________________________________________
เกร็ดความรู้เกี่ยวกับการลอยกระทง ที่ไม่ได้พูดถึงใน Podcast
ลอยกระทง เป็นพิธีกรรมที่พบได้ในหลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สืบทอดมาจากประเทศอินเดีย โดยมีตำนานเกี่ยวกับที่มาว่า "เป็นการบูชาพระบาทของพระพุทธเจ้าที่ริมแม่น้ำ"
ในคราที่เสด็จลงไปโปรดพญานาคในบาดาลและกลับขึ้นมาได้ประทับรอยพระบาทไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที เพื่อให้บรรดานาคทั้งหลายได้ลอยกระทงเป็นการสักการบูชา และบางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระพระอุปคุต (พระอรหันต์องค์หนึ่ง) ผู้บำเพ็ญตนอยู่ในสะดือทะเลและเป็นผู้ปราบพญามารไม่ให้พยามารมารบกวนพิธีฉลองการสร้างพระสถูปเจดีย์ ในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชของอินเดีย
- สำหรับประเทศไทย มีบันทึกเกี่ยวกับการลอยกระทงว่า มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย
โดยในสมัยพ่อขุนรามคำแหง เรียกประเพณีลอยกระทงนี้ว่า “พิธีจองเปรียญ” หรือ “การลอยพระประทีป" ต่อมาได้นำพระพุทธศาสนาเข้าไปผสาน จึงให้มีการชักโคม เพื่อบูชาพระบรมสารีริกธาตุ และลอยโคมเพื่อบูชารอยพระบาทของพระพุทธเจ้า ก่อนที่นางนพมาศ สนมเอกของพ่อขุนรามฯ จะคิดค้นประดิษฐ์กระทงดอกบัวขึ้นเป็นคนแรกแทนการลอยโคม และก็เกิดเป็นการลอยกระทงในน้ำสืบต่อมา
ต่อมาการให้ความหมายต่อการลอยกระทงกลายเป็นการบูชาพระแม่คงคา และผนวกการสะเดาะเคราะห์แบบไทยๆ เข้าไป จนในที่สุดเริ่มกลายเป็นเทศกาลการท่องเที่ยวและงานรื่นเริงมากขึ้น คอนเซ็ปท์ ณ ตอนนี้หลักๆ ก็คือ ขอโทษพระแม่คงคาที่ใช้น้ำ สะเดาะเคราะห์ และเพื่ออธิษฐานขอพร
- ส่วนการลอยโคมลอย ที่แพร่หลายอยู่ในภาคเหนือนั้น แต่เดิม
เป็นพิธีกรรมเพื่อบูชาพระเกตุแก้วจุฬามณีบนสรวงสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เนื่องจากความเชื่อดั้งเดิมของชาวล้านนาว่าผู้คนที่เกิดมานั้นควรจะได้บูชาพระธาตุอันเป็นพระธาตุประจำปีเกิด ซึ่งวัดพระธาตุเหล่านี้ก็จะตั้งอยู่ตามวัดสำคัญต่างๆ ทั่วภาคเหนือ เพราะคนล้านนาจะเชื่อว่าก่อนที่คนเราจะเกิดมาเป็นมนุษย์ วิญญาณของเราจะไปชุหรือพักอยู่ที่พระธาตุประจำปีเกิดก่อนที่จะจุติมาเป็นคน ดังนั้นในช่วงชีวิตหนึ่งที่เกิดมา ทุกคนควรจะได้ไปสักการะพระธาตุประจำปีเกิดของตนเองให้ได้สักครั้ง อย่างเช่นคนเกิดปีชวดมีพระธาตุประจำปีเกิดคือพระธาตุศรีจอมทองก็ต้องไปไหว้พระธาตุจอมทอง ส่วนคนที่เกิดปีอื่นๆ ก็ไหว้พระธาตุประจำปีเกิดของตนเองไปซึ่งส่วนใหญ่ก็อยู่ในเขตล้านนา แต่สำหรับคนที่เกิดปีจอแล้ว มีพระธาตุประจำปีเกิดคือพระเกตุแก้วจุฬามณี ซึ่งเชื่อว่าตั้งอยู่บนสวรรค์ หรือในสมัยก่อนการที่เราจะเดินทางไปยังพระธาตุต่างๆ นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายจึงต้องมีการลอยโคมเพื่อไปสักการะพระธาตุเหล่านั้นแทนตัวเรา
ปัจจุบัน เชื่อว่าเป็นการลอยเคราะห์ ให้ประสพแต่สิ่งดีงาม มีความเชื่อว่าการจุดโคมลอยและปล่อยขึ้นไปในอากาศเป็นการปลดปล่อยความทุกข์โศกและเรื่องร้ายๆ ให้พ้นตัวและลอยไปกับอากาศ (จาก Voice TV https://www.voicetv.co.th/read/150921)
__________________________
แบบฝึกหัดการเข้าใจชาวโลก ตอนที่ 3
- ชาวชูใจคิดว่าในปัจจุบันประเพณีลอยกระทงยังมีความหมายในพิธีกรรมเกี่ยวกับความเชื่อแบบเดิมอยู่ไหม?
- เราจะมีจุดยืนอย่างไรในเทศกาลลอยกระทงนี้
Create your
podcast in
minutes
It is Free